دانشکده معماری

طرح پژوهشی

تهیه و تدوین اصول، استانداردها و الگوهای ساخت، توسعه و بازسازی سینماها در ایران

کارفرما

سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری، معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی

مشاور

دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، معاونت پژوهشی

سینما از جملۀ فضاهای فرهنگی است که اگر چه پیشینه‌ای کمتر از نخستین ورود صنعت سینما به کشور داشته است، خیلی زود توانسته است به مثابه یک فضای اجتماعی و حتی فراغتی وارد عرصۀ زندگی عمومی مردم شود و همواره نقش ویژه‌ای در زندگی مردم در بر داشته باشد. امروزه رشد جمعیت و توسعه فضاهای شهری باعث شده است که لزوم توسعه فضاهای فرهنگی همچون سینماها احساس شود. از سوی دیگر، پیشرفت فناوری‌های نمایشی، ارتقاء استانداردهای کیفی و کمی، ایجاب می‌کند که فضاهای سینمایی گذشته نیازمند اصلاح کمی و کیفی، بازسازی و بهسازی و توسعه باشند. همچنین، گرایش عمومی مردم به فعالیت‌های اجتماعی در فضاهای عام شهری و چندجانبه شدن فعالیت‌ها در فضاهای شهری توجه به این نکته را باعث می‌شود که موضوع سینما دیگر تنها به عنوان یک فضای فرهنگی مجرد قابل بحث نباشد، بلکه سینما در ارتباط با سایر فضاهای فرهنگی، اجتماعی و تفریحی شهری جایگاهی نوین در زندگی شهری مردم پیدا کرده است.

هدف از انجام این طرح، تدوین اصول و معیارهایی برای طراحی و ساخت و همچنین توسعه و بازسازی فضاهای سینمایی در کشور بوده است. این مطالعه موضوع طراحی سینماها را از هر دو وجه کیفی و کمی مورد توجه قرار داده است. این مطالعه همچنین اصول و معیارهای طراحی سینماها را از دو وجه موضوعی و موضعی در برمی‌گیرد. اصول موضوعی طراحی سینما در برگیرندۀ کلیۀ اصول و معیارهایی است که به وجوه کمی و کیفی سینما، فارغ از مکان آن می‌پردازد. اینکه سینما چه جایگاهی در زندگی انسان در مراتب مختلف دارد و به چه نیازهایی پاسخ می‌دهد، خصوصیات کارکردی سینما، مقیاس کارکردی زمانی، مکانی و انسانی آن چیست و از نظر کالبدی چه خصوصیات ویژه‌ای دارد، در زمره اصول موضوعی طراحی سینماست. اصول موضعی طراحی سینما نیز در برگیرندۀ کلیۀ معیارهای کمی و کیفی حاکم بر انتخاب مکان مناسب برای سینماها و پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و کارکردی ساخت سینما در بستر خود می‌باشد.

این پژوهش در قالب سه مرحله پژوهشی انجام شده و گزارش‌های مراحل سه‌گانه به شرح زیر ارائه شده است:

مرحله اول: مطالعۀ نظری مسئله

۱. تبیین خصوصیات (کمی و کیفی) موضعی سینما: اصول حاکم بر مکان‌یابی سینما، بررسی همجواری‌های، دسترسی‌ها

۲. تبیین خصوصیات (کمی و کیفی) موضوعی سینما: خصوصیات کارکردی، کالبدی و معنایی

۳. شناخت گونه‌شناسی انواع سینماها

مرحله دوم: ارزیابی و تحلیل نمونه‌های موردی

۱. بررسی و تحلیل نمونه‌های شاخص سینما در جهان

۲. بررسی و تحلیل نمونه‌های موردی در ایران

مرحله سوم: تحلیل نتایج و ارائۀ پیشنهادات

۱. گونه‌بندی سینماها در کشور: از نظر کارکردی و مدیریتی

۲. تدوین اصول، معیارها و ویژگی‌های کیفی و کمی سینماها: کارکردی، فنی، کالبدی، معنایی، مکانی