نظریه مدرنیته در معماری ایران نوشته دکتر سعید حقیر دانشیار دانشکده معماری دانشگاه تهران با همکاری دکتر حامد کامل نیا دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی مشهد در پائیز 1399 توسط انتشارات کتاب فکر نو منتشر شد - دانشکده معماری
عنوان خبر
این کتاب در ادامه کتاب " نظریه مدنیته در معماری" نوشته همین نویسندگان که توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده بود و در زمان کوتاهی موفق به دریافت مهمترین جوایز کتاب از جمله جایزه کتاب برگزیده سال جمهوری اسلامی و جایزه برترکتاب معماری دکتر منوچهر مزینی شد ،تدوین شده است. در کتاب اول سعی به معرفی دنیای امروز غرب شده است. دنیایی که با مدرنیته و تمام خصلتهای نیک و بدش آنرا در اندیشه، اجتماع و هنر و معماری معرفی کرده است . لیکن چنین به نظرمیرسد که غرب و فرهنگ عظیم آن همواره دلمشغولی و نگرانی انسان شرقی را به صورت عام و انسان ایرانی را به صورت خاص به همراه داشته است. جامعه ایرانی تا همین یکصد و پنجاه سال پیش جامعهای سنتی و آرام بود. در واقع این نگرانی و دلمشغولی به واسطه اختلاط مدرنیته غرب و سنت ایرانی است که حاصل شده و تجربه نشان داده است در جوامع سنتی این اختلاطها همواره با موضوع "بحران هویت" همراه بوده است.
در کتاب حاضر خواهیم دید که جامعه ایران از اواسط دوران قاجار در ارتباط مستقیمی با دنیای مدرن قرار میگیرد. ارتباطی که در رابطه با آن تا کنون هیچگاه نتوانسته دست بالا را داشته باشد. از این رو در عکس العملی طبیعی ، جریانی به تدریج در جامعه ایرانی قوت و قدرت گرفته است که بازگشت به خویشتن را به مثابه بازگشت به دوران شکوه، توصیه میکند. جریانی که از آن به سنتگرایی تعبیر میشود. در مقابل مسئله توسعه نیز مسئله بزرگ جوامع سنتی بطور عام و جامعه ایرانی به طور خاص است، و پیداست که همین توسعه، آئینه تمامنمای تاریخ غرب است. به همین سبب توسعهخواهان، گویی یک راه بیشتر در پیش ندارند و آن ورود در تاریخ غرب است و بس.
این کتاب بر آن است تا در ابتدا وضعیت جامعه ایرانی را در قبال وضعیت مدرن تحلیل کند و پس از آن به شناخت تاثیرات آن در هنر و معماری معاصر ایران بپردازد. در این راستا ضروری است تا گفته شود این مطالعه تا انتهای دوره پهلوی در ایران انجام شده است و تداوم آن در مجموعههای بعدی در حال تدوین است.
این کتاب از یک ویژگی دو وجهی برخوردار است، چراکه از یکسو در ادامه کتاب" نظریه مدرنیته در معماری" قرار دارد و بسیاری از مباحث و مفاهیم در این کتاب به کتاب اول رفرنس داده شده است و از سویی دیگر خود کتاب مستقلی است برای خواندن. بنابراین اگر شما خواننده گرامی، کتاب اول را هنوز مطالعه نکردهاید نباید نگران عدم درک مباحث کتاب حاضر باشید. این کتاب احتمالا ، باید شما را برای خواندن کتاب اول تشویق کند، ولی بدون خواندن کتاب اول نیز شما میتوانید از مفاهیم کتاب حاضر به قاعده کاملی برخوردار شوید.
این کتاب در سه نوشتار و 522 صفحه به چاپ رسیده است.
فهرست مطالب
نوشتار یکم
مدرنیته خودی
چگونه وارد بحث ایران شویم
هویت ایرانی
اشاره ای به سیر فلسفه خردگرا در ایران
) بحثی پیرامون حضور تفکر مدرن در ایران (
مدرنیته پنهان
نوشتار دوم
شکل تحولات اجتماعی و سیاسی مدرنیته غربی در ایران
چرا مدرنیته به ایران وارد شد؟
) بحثی پیرامو ن عملکردها ی جامعه ایرانی نسبت به مدرنیته (
چگونه مدرنیته به ایران وارد شد؟.
جامعه مدنی در ایران
( بحثی پیرامو ن دلایل ناکامی شکل گیری جامعه مدنی در ایران (
نوشتار سوم
نگرش فلسفی به مدرنیته غربی در ایران
نوشتار چهارم
تجلی کالبد ی مدرنیته غرب ی در ایران
) بحثی پیرامو ن مدرنیته و معمار ی و شهرساز ی ایران (
دوران ناصری و نخستین تحولات معماری و شهرسازی
سبک اول - معماری اکلکتیسم اروپایی
سبک دوم - شیوه معمار ی اواخر قاجار
دوران پهلوی اول و دومین موج مدرنیته در معماری و شهرسازی
گرایش اولیه آر نوو در دوران پهلو ی اول
شیو ه اول - اکسپرسیونیسم اید ه آلیستی
یکم: رمانتیسیسم ملی اروپایی
دوم: رمانتیسیسم ملی ایرانی
الف- رمانتیسیسم ملی ایرانی کهنه گرا (بیان مستقیم)
ب - رمانتیسیسم ملی ایرانی کهن گرا (بیان غیرمستقیم)
شیوه دوم - اکسپرسیونیسم فرمالیستی
سبک دوم - آر دکو
گرایش ثانویه آر نوو در دوران پهلو ی اول
سبک اول - نئوکلاسیسیزم خردگرا .
سبک دوم- راسیونالیسم مدرن اولیه(پیش مدرن)
دوران پهلوی دوم و سومین پژواک مدرنیته در معماری و شهرسازی