افزایش مصرف انرژی و استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی پدیده تغییرات آب و هوایی و تولید انواع گازهای گلخانه‌ای را به دنبال دارد. هزینه اجتماعی- فرهنگی و بهداشتی ناشی از تخریب محیط زیست، توسط گازهای گلخانه‌ای، بسیار سنگین و غیرقابل محاسبه است. از این رو لازم است برنامه‌ریزی مدونی برای کنترل مصرف سوخت‌های فسیلی و بهره‌گیری حداکثر از آن در دستور کار قرار گیرد.

یکی از منابع مصرف انرژی‌های فسیلی بخش شهری و ساختمان است. حدود 45% از منابع انرژی توسط معماری و شهر مصرف و حدود 53% از گازهای گلخانه‌ای توسط آنها به اتمسفر فرستاده می‌شود. اگر معمار و یا شهرساز به چنین مسئله‌ای بی‌توجه باشد ناخواسته ضربه سنگینی به محیط زیست وارد کرده است. در این راستا آموزش از اهمیت بی‌بدیلی برخوردار خواهد بود و نظام آموزشی- دانشگاهی کشور موظف به پرورش معماران و شهرسازانی است که مسائل انرژی و محیط زیست را به خوبی متوجه شده و راه‌حل فائق آمدن بر مشکلات و اقدام آگاهانه و راه مقرون به صرفه مصرف انرژی را یاد گرفته و به کار ببندند. دانشگاه تهران، درپی رسالت تاریخی خود، در سال 1382 اقدام به تأسیس دوره کارشناسی ارشد «معماری و انرژی» نمود. طی سال‌های گذشته با معدل تقریبی سالانه 12 دانشجو موفق به پذیرش جوانان این مرز و بوم برای تحصیل در این رشته جدید و مورد نیاز جامعه شده است.
در طول دوره، دانشجویان 38 واحد درسی و اجرایی و اجباری را گذرانده و با ارائه رساله‌های خود از مباحث مربوط به معماری و یا شهرسازی، با توجه به انرژی و اقلیم، فارغ‌التحصیل می‌شوند.
وقت دانشجو در نیم‌سال اول معطوف به یادگیری مباحث پایه‌ای و اولیه می‌شود، اگرچه در آن واحدهای طراحی معماری و انرژی یک را می‌گذراند. در طی نیم‌سال‌های دوم و سوم مباحث پیش‌رفته انرژی و معماری و انرژی و شهرسازی را گذرانده و مجاز به اخذ واحدهای رساله نهایی خود می‌شوند. معمولاً دانشجویان در چهار یا حداکثر پنج نیم‌سال درس خود را به اتمام رسانده و به عنوان متخصصین انرژی در معماری و شهرسازی وارد جامعه حرفه‌ای می‌شوند و تعدادی نیز به تحصیل در دورة‌دکتری در داخل و خارج از کشور می‌پردازند.