کتاب "معماری بومی افغانستان" نوشته استنلی ایراهالت و رفیع سمیع زی به ترجمه دکتر سعید حقیر و علی یاسر جعفری توسط انتشارات کتاب فکر نو به چاپ رسید. این کتاب کوششی در معرفی فرهنگ و معماری و بویژه مسکن در سرزمین افغانستان است.
افغانستان سرزمینی سرشار از بناهای متعدد، معماری بارزشی به جهانیان عرضه داشته است. در طول زمان افراد گوناگونی زندگی خود را وقف شناخت آنها کرده‌اند. با این حال متأسفانه دقیقا نمی‌دانیم آنها چه هستند و یا حتی معرفی‌شان دچار سرنوشتی غم انگیز شده است. کتاب "معماری بومی افغانستان" می‌کوشد تا با شرحی ساده و روان پایه و اساس معماری در افغانستان را با تأکید بر خاستگاه ها, اندیشه ها و گرایش های متفاوت بازگو نماید. کتاب حاضر متناسب با موضوع بیان شده در نه بخش تنظیم شده است. در بخش اول سیاه چادر عشایر مورد بررسی قرار گرفته است که در این پخش انواع و ساخت جادره قبیله های پشتون غلزایی و نورانی و کوج عشایر معرفی گردیده است. در بخش دوم که با عنوان یورت در ترکستان نام گذاری شده است. یورت و مجموعه و انواع پورت و همچنین ساخت آن مورد بررسی قرار گرفته است. بخش سوم اختصاص به گروه قوال دارد که در آن، تغییر از چادر به کلبه یا به عبارت دیگر تکامل در ساخت چادر بررسی شده است. بخش چهارم با عنوان نورستان به خانه های در دامنه تپه، اینکه چگونه این بناها ساخته می شوند و ساخت مسجد در روستای کامو - نورستان اختصاص یافته است. بخش پنجم دربرگیرنده معماری در شاهراه سالنگ است که در آن پس از توضیح مختصر در مورد مسیر سالنگ، به جزییات ساخت مجموعه بناها در دامنه کوه پرداخته می‌شود. در بخش ششم به قلعه دژ - پرداخته شده است که ساختار آن در دره لوگر، شیوکی و دره میدان و همچنین مهمان خانه در قلعه و درنهایت سیستم گرمایش مورد بررسی قرار گرفته است. بخش هفتم به هرات می پردازد که تاریخ این شهر، شکل شهر قدیم هرات، بازاره خانه ها و باغ های پیرامون آن و منازل مسکونی اشرافی و طبقه متوسط و جزییات معماری آن را مورد بررسی قرار می دهد در بخش هشتم نیز به شهر قندهار، تاریخ آن و منازل مسکونی و نحوه ساخته پرداخته شده است و درنهایت بخش آخر به کابل پایتخت افغانستان اختصاص یافته است که به بررسی واحد مسکونی مجتمع های مسکونی، ساخت و روش گرمایش خاته‌ها می پردازند.
این کتاب مرجعی ارزشمند برای افرادی است که به جهت آشنایی مخنصر با معماری بومی افغانستان سردرگم شده اند و با دانشجویانی که برای اولین بار در کلاس معماری در افغانستان حضور می یابند و از این واهمه دارند که از معماری اصیل کشور خود نا آگاه هستند. آنها همواره در پی مرجعی می‌گردند که به زبان نظام‌مند و رولان به مبانی معماری افغانستان بپردازند. امیدواریم کتاب حاضر، تا اندازه‌ای خلأ موجود را برای دانشجویان معماری  و مردم اهل افغانستان و سایر کشورها پر نماید و نیاز عامه خوانندگان را برآورده سازد.